Dobieranie podzespołów do PC

Wiele osób często na swojej drodze obcowania ze sprzętem komputerowym staje przed wyborem: kupić gotowy sprzęt i nie martwić się montażem lub zaoszczędzić nieco pieniędzy i złożyć zestaw samemu. Zdarza się, że wybór pada na tę pierwszą opcję, ponieważ użytkownicy obawiają się, że uszkodzą drogie komponenty lub nie opanują różnych etapów montażu komputera. W tym krótkim poradniku postaramy się wyjaśnić najbardziej podstawowe aspekty podczas dobierania komponentów PC, aby nieco przybliżyć proces składania komputera.

 

 

Przeczytanie całego materiału zajmie Ci około 10 minut.

Gotowe zestawy, czyli tzw. „gotowce”, które można znaleźć w marketach, często złożone są ze starszych komponentów lub takich, które nie spełniają kluczowych wymagań lub certyfikatów. Najniebezpieczniejszym komponentem są zasilacze, ponieważ właśnie słabej jakości zasilacz może doprowadzić do uszkodzenia pozostałych podzespołów, nawet gdy pozostałe będą dobrej jakości i wydajności.

Innym problemem, który dotyka gotowe zestawy, to produkty o niższych lub niepasujących do siebie parametrach. Można spotkać zestawy z zainstalowanymi modułami cechujące się prędkościami lub opóźnieniami słabszymi, niż takie, które są optymalne dla zamontowanego procesora lub wyższe niż jest w stanie obsłużyć płyta główna.

Największym problemem jest niedopasowanie podzespołów względem siebie lub względem potrzeb użytkownika. W przypadku, gdy osobiście składamy komputer mamy wcześniej możliwość dokładnego zastanowienia się nad niemal każdym podzespołem, który chcemy w naszym przyszłym komputerze umieścić. Możliwa jest również pełna kontrola nad budżetem, który jest planowany na konkretny zestaw, ale co najważniejsze, to własnoręczne składanie komputera jest idealną okazją do szerszego poznania każdego podzespołu i dokładniejszego zrozumienia jak działa cały komputer.

Składanie komputera opiszemy w osobnym materiale, ale nim zaczniemy go składać, musimy poważnie zastanowić się nad doborem poszczególnych podzespołów.

Do zbudowania komputera będziemy potrzebować odpowiednich komponentów.

Obudowa

 

Najczęściej kierujemy się względami estetycznymi (kolor, kształt, rozmiar). Warto zwrócić szczególną uwagę na wielkość obudowy, ponieważ jej szerokość ma duży wpływ na rozmiar chłodzenia procesora, jakie będziemy mogli zmieścić w środku. W przypadku planowania montażu chłodzenia All-In-One (AiO) lub ręcznie składanego chłodzenia wodnego (LC) warto zwrócić uwagę na rozmiar przestrzeni montażowej dla samej chłodnicy. Poza zapewnieniem naszemu komputerowi dobrego chłodzenia, to obecnie ważnym aspektem jest wewnętrzna długość obudowy, gdyż rozmiary kart graficznych (GPU) sięgają nawet 40 cm, a gdzieś ją trzeba zmieścić. Kolejną i ostatnią kwestią, na którą trzeba zwrócić uwagę, to maksymalny rozmiar płyty głównej, ponieważ od tego zależy na jaką płytę główną będziesz mógł się zdecydować.

Płyta główna

 

Jest szkieletem komputera. Rzadko opłaca się oszczędzać na tym komponencie, ponieważ w przyszłości najtrudniej jest go zmodernizować. Wymiana płyty głównej na nowszą będzie się wiązać z wymianą procesora oraz modułów pamięci RAM, gdy zrobimy to na przełomie nowej generacji. Słaba płyta może nie pozwolić na pełne wykorzystanie potencjału procesora i modułów podczas ewentualnego podkręcania lub strojenia. W przypadku płyty głównej należy zwrócić uwagę na gniazdo procesorowe, ilość banków pamięci RAM, obsługiwaną szybkość pamięci RAM oraz na obecność złącz dodatkowych (M.2, SATA, USB-C, etc.) oraz na pozostałe aspekty, które są konieczne, ponieważ dla każdego może to być coś innego. Warto wiedzieć jakiego rozmiaru jest wybrana płyta główna. Rozróżniamy takie rozmiary jak: mini-ITX, micro-ATX, ATX, EATX. Rozmiar płyty głównej nie może być większy od maksymalnego rozmiaru, jaką jest w stanie pomieścić wybrana obudowa.

Procesor (CPU)

 

Mózg całego komputera, a wybór tego komponentu jest ściśle powiązany ze wcześniej podjętym wyborem płyty głównej. Nie możemy wybrać płyty głównej obsługującej procesor nowszej generacji z konkretnym gniazdem (np. LGA 1700) i do niej dobrać procesor starszej generacji pasujący pod inne gniazdo (np. LGA 1200). W takim przypadku nawet nie będziemy w stanie umieścić procesora w gnieździe (sockecie). Podobna sytuacja dotyczy nowszej generacji procesora pod starsze chipsety płyty głównej, ale z tym samym gniazdem – w tej sytuacji najczęściej pomoże aktualizacja BIOS, która bywa skomplikowana, ale często dla kupującego może zrealizować ją sklep (czasem za dodatkową opłatą).

Współczesne procesory dzielimy na dwa obozy: Intel oraz AMD. Każdy z tych dwóch producentów ma własne nazewnictwo poszczególnych modeli.

W przypadku niebieskich, czyli INTEL, mamy modele takie jak: Celeron, Pentium, i3, i5, i7 oraz i9. Znajdziesz tutaj następujące gniazda: LGA1155, LGA1150, LGA1151, LGA1200, LGA1700 (najnowszy). Spotkać możesz również gniazda dla procesorów HEDT (ang. High-End Desktop), takie jak: LGA2011, LGA2011v3, LGA2066. Dla każdego gniazda jest określona liczba dostępnych procesorów. Gniazd można spotkać dużo więcej, jednak wymieniliśmy tylko te, które uważamy za najczęściej spotykane wśród nowych i używanych sprzętów.

W przypadku obozu czerwonych, czyli AMD, występują modele podzielone na serie: 3, 5, 7, 9 oraz Threadripper. Spotkać tutaj możesz takie gniazda, jak: AM3, AM3+, AM4, AM5 oraz sTRX4 i sWRX8 (odpowiedniki HEDT Intel).

Czerwoni mają swoje nazewnictwo gniazd procesorowych, które nie różni się tylko nazwą, ale również budową. AMD stosuje „nóżki” kontaktowe na procesorach, z kolei INTEL wspomniane „nóżki” kontaktowe ma schowane w sockecie. Warto dodać, że wszystkie procesory AMD występują z odblokowanym mnożnikiem, czyli z możliwością ręcznego podkręcania. W przypadku INTEL nie jest to takie oczywiste ponieważ, gdy chcemy ręcznie podkręcać procesor niebieskich, to musimy wybrać model z dopiskiem K, KF lub KS. Dodatkowo warto wiedzieć, że procesory Intel z literką F w nazwie modelowej (np. 13900KF) nie posiadają zintegrowanego układu graficznego, więc konieczna jest obecność dedykowanej karty graficznej.

Moduły pamięci (RAM)

 

Są kluczowe dla wydajnej pracy podczas wykorzystywania komputera do gier jak i zastosowań profesjonalnych. Przy wyborze modułów trzeba zwrócić uwagę na 3 podstawowe parametry: pojemność (GB), która odpowiada ilości pamięci tymczasowej, jaką będzie mieć wcześniej wybrany procesor (więcej = lepiej); prędkość (MHz), która odpowiada za szybkie przesyłanie danych między kontrolerem pamięci a modułami (więcej = lepiej); opóźnienia (CL), które informują o ilości cykli zegara, jaka musi minąć, aby kontroler otrzymał dostęp do oczekiwanych danych (mniej = lepiej).

Najrozsądniejszym wyborem w przypadku DDR4 jest postawienie na moduły IRDM PRO DEEP BLACK lub CRIMSON WHITE, które cechuje prędkość 3600 MHz i opóźnienia CL18. Są to relatywnie wysokie prędkości oraz niskie opóźnienia, z którymi na pewno poradzi sobie zdecydowana większość dostępnych na rynku płyt głównych.

W kwestii pojemności przyjęło się, że do podstawowych zastosowań wystarczy między 8 a 16 GB. Z kolei do gier i zastosowań bardziej profesjonalnych warto uzbroić się w moduły o łącznej pojemności 16 GB i więcej. Każda płyta główna w specyfikacji posiada zapisaną maksymalną pojemność, jaką jest w stanie obsłużyć, więc wiedząc, ile jest banków pamięci i jaką ilość GB obsługuje, jesteś w stanie przeliczyć najbardziej optymalną pojemność pojedynczego modułu. Wystarczy podzielić maksymalną obsługiwaną pojemność przez ilość banków, np. 64 GB/4 banki RAM = 16 GB. Optymalnym rozwiązaniem jest pojedynczy moduł o pojemności 16 GB, gdy planowane jest obsadzenie wszystkich banków RAM.

Nośnik danych

 

Wiele obecnie dostępnych płyt głównych posiada przynajmniej jedno złącze M.2, które warto wykorzystać dla dysku SSD, którego przeznaczeniem powinien być system oraz podstawowe programy i sterowniki systemowe. W przypadku zakupu nośnika o większej pojemności zmieszczą się na nim również gry i dodatkowe programy użytkowe.

Ciekawym rozwiązaniem „entry level” jest dysk PX500, który cechuje się wysokimi prędkościami zapisu i odczytu danych, a jego cena nie odbiega znacząco od standardowych dysków SSD 2,5”. Jeśli jednak poszukujecie czegoś wydajniejszego zachęcamy do zapoznania się z ofertą IRDM, w której możesz znaleźć IRDM PRO M.2 z bardzo wydajnym radiatorem.

W przypadku posiadania większej ilości slotów M.2, można na nich zainstalować kolejne dyski z przeznaczeniem do gier, aplikacji, jak i innych danych. Nieco tańszym i wciąż bardzo wydajnym rozwiązaniem są dyski SATA 2,5”, do których złącza znajdziemy w każdej płycie głównej, w ilościach od 2 do nawet 10 lub więcej.

 

Do niedawna standardem były dyski HDD, które cechują się dużą pojemnością, jednak warto zaznaczyć, że przy wyborze HDD ucierpi responsywność całego systemu, ponieważ prędkości, jakimi cechują się podstawowe dyski HDD, są przynajmniej kilkukrotnie wolniejsze od podstawowych dysków SSD SATA. Na wyróżnienie zasługują dyski na złączu M.2, ponieważ nie wymagają żadnego dodatkowego okablowania, aby mogły działać poprawnie. Ten fakt pozytywnie wpływa na cable management, czyli nic innego, jak porządek w okablowaniu, co często bywa największym wyzwaniem podczas składania własnego komputera.

Zasilacz (PSU)

 

Kluczowy, jednak często bagatelizowany komponent. Warto wybrać zasilacz, którego sprawność jest potwierdzona licznymi certyfikatami (Bronze, Silver, Gold, etc) oraz testami.

Dobranie zasilacza o mocy równej obliczonemu poborowi prądu całego zestawu bez uwzględnienia sprawności zasilacza może w najlepszym wypadku powodować spadki wydajności lub losowe restarty całego systemu, natomiast w najgorszym doprowadzić do uszkodzenia jednego z podzespołów naszego komputera.

Dostępna jest również tzw. „czarna lista” zasilaczy, za którą warto się rozejrzeć, a producentów lub modeli znajdujących się na wspomnianej liście wystrzegać się jak ognia i nigdy nie kupować. Na takiej liście możesz trafić na nieudane modele zasilaczy nawet renomowanych producentów. Korzystanie z zasilacza obecnego na czarnej liście na pewno prędzej czy później doprowadzi do uszkodzenia lub całkowitego spalenia części komponentów, ponieważ takie zasilacze mają duże problemy z utrzymywaniem stałych napięć często z powodów konstrukcyjnych, na które nie jesteśmy w stanie zaradzić jako użytkownik.

Im wyższy certyfikat, tym wyższa cena zasilacza. Poniższa tabela przedstawia przybliżoną sprawność zasilaczy, jaką deklarują producenci.

Karta graficzna (GPU)

 

Ulubiony komponent graczy. Od jakiegoś czasu stał się jednym z najdroższych podzespołów niemal każdego zestawu. Od kilku lat ceny kart graficznych sięgają niebotycznych wysokości, a duży wpływ na tą trudną sytuację rynkową ma popularność kryptowalut.

Karta graficzna to główny element wpływający na wydajność komputera w grach. Przy wyborze warto zwrócić uwagą na wydajność wcześniej wspomnianego procesora oraz modułów pamięci, ponieważ te dwa podzespoły mają kluczowy wpływ na wydajność i wykorzystanie karty graficznej.

Jeżeli wybierzesz zbyt wydajną kartę graficzną względem pozostałych podzespołów, to możesz skazać siebie na występowanie zjawiska zwanego „bottleneck”, inaczej nazywanego wąskim gardłem. Wtedy znaczna większość możliwości karty graficznej po prostu nie będzie wykorzystana. Dodatkowo warto wiedzieć, że posiadanie zdecydowanie wydajniejszej karty graficznej względem słabego procesora może doprowadzić do nietypowych anomalii wyświetlanych na ekranie monitora, które znane są pod nazwą stuttering’u. Stuttering z języka angielskiego oznacza „jąkanie się” i bezpośrednio można nazwać to zjawisko „jąkającym się ekranem”, czyli drobnymi i krótkimi szarpnięciami ekranu, które podczas dłuższego użytkowania bywają bardzo frustrujące i rozpraszające.

Kalkulatory bottleneck są dostępne w sieci i warto na nie spojrzeć w celu oszacowania, na jakie podzespoły w danym budżecie można sobie pozwolić. Podczas dobierania tego podzespołu kluczowe jest zrównoważenie budżetu między procesorem, modułami pamięci i właśnie kartą graficzną, aby cała jednostka miała więcej sensu. Oczywiście podczas szacowania budżetu nie można pominąć pozostałych komponentów, takich jak: dysk, obudowa, zasilacz czy też płyta główna.

Podsumowanie

 

Dobranie odpowiednich podzespołów jest kluczowe, aby dobrze wykorzystać założony budżet na zestaw komputerowy oraz w pełni wykorzystać jego przyszły potencjał. Nie sztuką jest wydać bardzo dużą kwotę na najwydajniejszą kartę graficzną, która dosłownie będzie się nudzić przy słabo wydajnym procesorze. Sztuką jest dobrać komponenty względem siebie tak, aby potencjał każdego podzespołu był maksymalnie wykorzystany.

Wszystkie rekomendowane w tym materiale dyski SSD znajdziesz TUTAJ, z kolei wszystkie rekomendowane moduły pamięci znajdują się TUTAJ.

Jeżeli podczas dobierania komponentów PC pojawiły się dodatkowe pytania, to jesteśmy dostępni pod adresem marketing@goodram.com, lub na stronie Facebook.