Wszystko o taktowaniu pamięci RAM

Częstotliwość modułów pamięci RAM

Prędkość inaczej zwana częstotliwością pamięci określa szybkość, z jaką moduł pamięci może przesyłać dane między procesorem a pamięcią operacyjną komputera. Najczęściej stosowaną jednostką szybkości jest MHz, czyli megaherc. Została ona wprowadzona do powszechnej nomenklatury pod koniec lat dziewięćdziesiątych wraz ze wprowadzeniem na rynek pierwszych modułów pamięci SDR (Single Data Rate). Transfer danych mierzony jest w odniesieniu do cykli zegara płyty głównej, a sama jednostka MHz oznacza milion cykli na sekundę lub inaczej milion herców (10⁶ Hz). Pamięć SDR umożliwia przesyłanie danych wyłącznie podczas wznoszącego cyklu zegara, dlatego jednostka MHz idealnie pasuje do opisu rzeczywistej prędkości modułów SDR.

Współcześnie stosowane są pamięci DDR, czyli Dual Data Rate i jak sama nazwa wskazuje, w przypadku tego typu pamięci dochodzi do dwóch transferów danych na jeden cykl zegara płyty głównej. Oznacza to, że transfer pojawia się dwukrotnie częściej, niż w przypadku pamięci SDR. Pomimo tego przeskoku, producenci pamięci nadal chętniej stosują jednostkę MHz w celu uproszczenia komunikacji dotyczącej prędkości modułów pamięci. Bardziej precyzyjną jednostką opisującą realną prędkość modułów DDR są MT/s (megatransfery na sekundę lub milion transferów na sekundę). Prosto mówiąc: dla pamięci DDR wartość 1 MHz odpowiada 2 MT/s.

Jakiejkolwiek jednostki nie użyjemy, to zasada jest prosta – wyższe taktowanie oznacza szybszą pamięć, co bezpośrednio przekłada się na lepszą wydajność komputera w wybranych zastosowaniach, a wzrost wydajności najbardziej zauważalny jest w grach i zaawansowanych aplikacjach przeznaczonych dla profesjonalistów.

Różnice między MT/s a MHz

Skoro wiemy, że 1 MHz równa się 2 MT/s, to możemy pomyśleć, że moduły DDR4 o prędkości 3600 MHz odpowiadają wartości 7200 MT/s?

Nic bardziej mylnego! Wartość 3600 MHz powinna zostać zapisana jako 1800 MHz, co jest widoczne w programach ukazujących parametry podzespołów komputera (np. CPU-Z). Wartość podawana na opakowaniach modułów najczęściej określa MT/s zamiast MHz.

Dlaczego tak jest? Brak zamieszania w nazewnictwie parametru prędkości działa na korzyść użytkowników, którzy mogą mieć problem ze zrozumieniem pochodzenia tych jednostek. Dla pamięci DDR od samego początku wartości MHz na opakowaniach były podwajane, przez co nie była konieczna zmiana całej nomenklatury. Od pewnego czasu jednak pojawiają się zmiany w tym zakresie, co można zauważyć u wielu producentów pamięci RAM.

Podkręcanie modułów i profile OC

Warto wiedzieć, że każdy moduł zaraz po wyjęciu z pudełka oferuje najniższe prędkości i najwyższe opóźnienia, które wynikają bezpośrednio z nominalnych wartości kości pamięci, zgodnych ze standardem JEDEC.

Aby w pełni wykorzystać możliwości modułów, użytkownik powinien skorzystać z przygotowanego przez producenta profilu OC, który należy aktywować z poziomu BIOS/UEFI komputera. Dla platform Intel nazywany jest profilem XMP, natomiast dla AMD jest to profil EXPO. W przypadku modułów nie posiadających dedykowanego profilu EXPO dla AMD, istnieje możliwość aktywacji profilu XMP, który jest zgodny z platformą czerwonych – profil ten nosi nazwę „D.O.C.P.”. Aktywacja wspomnianego profilu OC ustawia prędkości, opóźnienia i napięcia na takie, jakie zostały podane przez producenta na opakowaniu pamięci, co w ogromnym stopniu wpływa na wydajność komputera.

Jest jeszcze druga metoda dla bardziej doświadczonych i tych, którzy lubią poeksperymentować i poświęcić nieco więcej czasu na konfigurację, aby upewnić się, że wykorzystane jest blisko 100% możliwości. Nawet jeśli posiadasz gotowy profil OC, możesz podjąć się próby zawężenia opóźnień, zwiększenia częstotliwości lub obydwóch modyfikacji jednocześnie. Przy poprawieniu dowolnej wartości sugeruje się test całego komputera w warunkach syntetycznych, czy chociażby w grach, aby sprawdzić stabilność pracy po zwiększeniu wydajności modułów. Stopień korzyści, jaki możesz uzyskać z manualnego podkręcania modułów, jest zależny od konkretnego egzemplarza. Producent gwarantuje stabilną pracę na zadeklarowanych parametrach, ponieważ na nich moduły zostały uruchomione i w pełni przetestowane, jednak nie ogranicza to możliwości eksperymentowania.

Warto wiedzieć, że częstotliwość pracy pamięci jest ściśle powiązana z opóźnieniami (CAS Latency), o czym więcej w kolejnym artykule.

Masz pytania lub chcesz coś dodać? Napisz do nas na marketing@goodram.com.

Kontakt do nas znajdziesz również na platformie Facebook – GOODRAM/IRDM.